<c> a <ch>

Gallwn weld y gwahaniaeth rhwng cynhyrchu dwy sain yn y Gymraeg yn y fideo hwn. Y sain gyntaf yw [k] sy’n cael ei hysgrifennu fel <c> mewn geiriau fel ‘ci’ a ‘cwtsh’. [χ] yw’r ail sain sy’n cael ei hysgrifennu fel <ch> mewn geiriau fel ‘chi’ a ‘chwerw’. Pan fo’r siaradwr yn dweud y cytseiniaid cyntaf yn y geiriau ‘ci’ a ‘cwtsh’, sylwch fod cefn y tafod yn cychwyn yn uchel yn y geg ac yn symud ymlaen yn eithaf cyflym. Hefyd, mae bwlch rhwng y tafod a chefn y geg. Pan fo’r siaradwr yn dechrau dweud y cytseiniaid cyntaf yn y geiriau ‘chi’ a ‘chwerw’, nid yw cefn y tafod mor uchel yn y geg ond mae llawer ymhellach yn ôl ac yn aros yno yn hirach.